ကေလးအခြင့္အေရးဆိုင္ရာကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္ျခင္း (၃)

စိတ္ပိုင္း၊ ရုပ္ပိုင္းဆိုင္ရာ ခ်ဳိ႕ယြင္းအားနည္းသည့္ က ေလး သူငယ္မ်ား
ကေလးေတြကို အၾကမ္းဖက္မႈ၊ မတရားသျဖင့္ အႏိုင္ က်င့္ႏွိပ္စက္မႈ၊ ေခါင္းပံုျဖတ္ အလြဲသံုးစားလုပ္မႈႏွင့္ ခြဲ ျခားျပဳမူ ဆက္ဆံျခင္းတို႔မွ ကာကြယ္ေစာက္ ေရွာက္ဖို႔ အေရးသည္ UNICEF အဓိကဦးစားေပးလုပ္ ေဆာင္ရ မည့္ ေဆာင္တာေတြျဖစ္တယ္။ အထူးသျဖင့္ ျဖစ္ေလ့ ျဖစ္ထရွိတတ္တာက မသန္စြမ္းတဲ့ ကေလးေတြအ ေပၚ ခြဲျခားဆက္ဆံမႈျပဳျခင္းမွ ကာကြယ္ေစာက္ ေရွာက္ဖို႔ရာအတြက္ တစ္သီးပုဂၢလိကပဲျဖစ္ျဖစ္ အဖြဲ႔ အစည္းအေနနဲ႔ပဲျဖစ္ေစ၊ မိသားစုအသိုင္းအ၀ိုင္း၊ ပညာေရးႏွင့္က်န္းမာေရးသက္ဆိုင္ရာ အခန္းက႑ ေတြအျပင္ အစုိးရတရပ္အေနျဖင့္ပါ ၾကည့္႐ႈရမည့္တာ၀န္ ကိုယ္စီတိုင္းမွာရွိတယ္။

ခြဲျခားဆက္ ဆံမႈေတြမရွိရေလေအာင္ ရပိုင္ခြင့္ေတြကို တန္းတူညီမွ်စြာ မိသားစု အသိုင္းအ၀ိုင္းတြင္းမွာ အသိအမွတ္ျပဳ လက္ခံဖို႔ရာအတြက္ အေျခခံ လူမႈေရး ၀န္ေဆာင္မႈလုပ္ငန္းေတြျဖစ္တဲ့ အထူးသျဖင့္ ပ ညာေရးပိုင္းမွာ လစ္ဟာမႈမရွိပဲ လမ္းစဖြင့္ေပးထားရမွာ ျဖစ္တယ္။ ႐ုပ္ပိုင္း (သို႔) စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာမွာပါ ေသြဖယ္ေနသည့္ အတြက္ေၾကာင့္ မတရားသျဖင့္ အႏိုင္က်င့္ႏွိပ္စက္မႈ၊ ေခါင္းပံုျဖတ္ အလြဲသံုးစားျပဳမူ ဆက္ဆံမႈႏွင့္ လ်စ္လ်ဴ႐ႈမႈ စသည့္ လြဲမွားေသာ အေၾကာင္းရင္းခံေတြကေန သဏၭာန္ေျပာင္းၿပီး ခြဲျခားျပဳ မူဆက္ဆံျခင္း တို႔ေၾကာင့္ ရည္ရွည္မွာခံႏိုင္ရည္စြမ္းရွိမွာမဟုတ္ဘူး။

မသန္စြမ္းကေလး သူငယ္ေတြအတြက္ သူတို႔ရဲ႕ ရပိုင္ခြင့္ေတြကို အခိုင္အမာ အသိအမွတ္ျပဳလက္ခံမွ သာ သူတို႔ရဲ႕ဘ၀တစ္ေလွ်ာက္မွာ ခြဲျခားဆက္ဆံမႈေတြကို ၾကံံ႕ၾကံ႕ခံရင္ဆိုင္ႏိုင္မွာျဖစ္တယ္။ လူမႈေရးစံ သတ္မွတ္ခ်က္ဟာ မသန္စြမ္းသူေတြအတြက္ ခ်ဥ္းကပ္လုပ္ေဆာင္ရာမွာ အသင့္ေလ်ာ္ဆံုး နည္းလမ္း ျဖစ္သည့္အတြက္ ဒီ စံ ျပဳသတ္မွတ္ခ်က္အတိုင္း လိုက္နာေဆာင္ရြက္မွသာ ေဆး၀ါးကုသခံယူမႈ အပိုင္း မွာပါ မသန္စြမ္းသူေတြအတြက္ ေရးႀကီးခြင္က်ယ္မျဖစ္ေတာ့သလို လူမႈေရးဆို္င္ရာ ကန္႔သတ္ခ်ဳပ္ခ်ယ္မႈ ေတြပါေလ်ာ့ပါးသြားမွာျဖစ္တယ္။

ခြဲျခားဆက္ဆံျပဳမူျခင္းႏွင့္ အလံုးစံု ဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္ဖို႔ရာအတြက္ မသန္စြမ္းသူေတြကို သက္ဆိုင္ရာ အခန္း က႑တိုင္းမွာ ပါ၀င္လာႏိုင္ဖို႔ရာအတြက္ နည္းလမ္းတက်ျဖစ္ဖို႔ရာ သတင္းအခ်က္အလက္၊ ေထာက္ပံံ့ ကူညီအားေပးမႈ၊ ခိုင္ခန္႔ေသာ မူ၀ါဒေတြႏွင့္ ၀န္ေဆာင္မႈလုပ္ငန္းေတြကို လုပ္ကိုင္ေဆာင္ရြက္ရာမွာ လြယ္ကူေစဖို႔ရာ အဓိကဦးတည္ထားရမွာျဖစ္တယ္။ မသန္စြမ္းျဖစ္ေနတဲ့ ကေလးသူငယ္ေတြကို တသီး တျခားျပဳမူေဆာင္ရြက္ျခင္းေတြကို အထူးသျဖင့္ ေရွာင္ၾကဥ္ရမွာျဖစ္သလို သူတို႔ရဲ႕ လိုအပ္ခ်က္ေတြကို ထည့္သြင္းစဥ္းစားၿပီး အစီအစဥ္ေတြကို အေကာင္ထည္ေဖာ္ လုပ္ေဆာင္ေပးရမယ္။

တခ်ဳိ႕ေသာ အေၾကာင္းခ်င္းရာကိစၥေတြဟာ ျပဳမူလုပ္ေဆာင္ေနရင္း သူတို႔ရဲ႕ လိုအပ္ခ်က္ေတြကို သိရွိ လာ ၿပီးမွန္ကန္သည့္ ၀န္ေဆာင္မႈေတြကို ကူညီမႈေပးႏိုင္မွာျဖစ္တယ္။ မသန္စြမ္းကေလးေတြကို ခြဲျခား ဆက္ဆံမႈမျပဳဖို႔ရာအတြက္ အားထုတ္ႀကိဳးပမ္းမႈေတြကေန ေနာက္မ်ဳိးဆက္ေတြအထိပါ ခြဲျခားဆက္ဆံ မႈျပဳျခင္းကေန ကာကြယ္ႏိုင္ဖို႔ရာ ဦးေဆာင္လမ္းျပလိုက္တဲ့ အေပါင္းလကၡဏာေဆာင္ေသာ သက္ ေရာက္ျဖစ္ထြန္းမႈလို႔ ဆိုရမွာပဲျဖစ္တယ္။

သတ္မွတ္အဓိပၸါယ္ဖြင့္ဆိုခ်က္
ကမၻာ့က်န္းမာေရး အဖြဲ႔ႀကီးရဲ႕ ၂၀၀၁ ခုႏွစ္ ေဖာ္ျပပါ မသန္မစြမ္းႏွင့္ က်န္းမာေရးဆိုင္ရာအတြက္ ႏိုင္ငံ တကာမွ အမ်ဳိးအစား ခြဲျခားသတ္မွတ္ထားသည့္ ေဘာင္အတြင္းမွသာ UNICEF ခ်ဥ္းကပ္လုပ္ေဆာင္ၿပီး မသန္မစြမ္းမႈ ျပႆနာရပ္နဲ႔ ပတ္သက္လို႔ သတ္မွတ္အဓိပၸါယ္ဖြင့္ဆိုတာျဖစ္တယ္။ နည္းလမ္းက်နစြာ ျဖင့္ တူညီမႈမရွိသည့္ အုပ္စုေတြကို သက္ဆိုင္ရာအလိုက္ ပုဂၢိဳလ္တဦးခ်င္းဆီရဲ႕က်န္းမာေရးအေျခအေန (ဥပမာအားျဖင့္ နာမက်န္းျဖစ္တာလား သို႔ စိတ္ေဖာက္ျပန္တာလား) ကိုၾကည့္ၿပီး အမ်ဳိးအစားခြဲျခား သတ္ မွတ္တာျဖစ္တယ္။

လုပ္ငန္းေဆာင္တာေတြရဲ႕ ကိုယ္ထည္တခုလံုးကို စုေပါင္း၀ိုင္းရံထားၿပီး ပါ၀င္လႈပ္ရွားလုပ္ေဆာင္သည့္ အတြက္ ဘာနဲ႔အလားသဏၭာန္ သြားတူလည္းဆိုတဲ့အခါက်ေတာ့ မသန္စြမ္းသူေတြကို ျပဳမူဆက္ဆံ ရာမွာ ထိခိုက္ေႏွာက္ယွက္မႈ၊ လႈပ္ရွားမႈေတြမွာ ကန္႔သတ္မႈ (သို႔) ပါ၀င္ေဆာင္ရြက္ရာမွာ ခ်ဳပ္ခ်ယ္တား ျမစ္မႈေတြမွ ကာရံထားၿပီးသားျဖစ္ေနတယ္။ အျပန္အလွန္ဆက္ဆံမႈ (သို႔) သူ/သူမရဲ႕ က်န္းမာေရးအ ေျခနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ႐ႈပ္ေထြးသည့္ ဆက္ဆံေရးေတြႏွင့္ သူ/သူမရဲ႕ဘ၀ (ပတ္၀န္းက်င္ႏွင့္ ပုဂၢိဳလ္ေရး ဆိုင္ရာ အခ်က္အလက္) နဲ႔ သက္ဆိုင္သည့္ ဆက္စပ္မႈစသည့္ ေဘာင္ေတြအတြင္းကေန ကေလးေတြ အတြက္ တိက်သည့္နယ္ပယ္တခုကို လုပ္ေဆာင္ရတာျဖစ္တယ္။

ေနရာအႏွံ႔ ၫႊန္းဆိုသည့္ အစုအဖြဲ႔ ေလ့လာဆန္းစစ္မႈအရ ခ်ဳိ႕ယြင္းမႈေတြရဲ႕ႏႈန္းထားကို တိုင္းတာရာမွာ ေလ်ာ့ပါးသြားရသည့္ အဓိကအေၾကာင္းရင္းက ႏိုင္ငံတကာမွ အမ်ဳိးအစား ခြဲျခားသတ္မွတ္ထားသည့္အ တိုင္းမသန္စြမ္းသူေတြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး အကန္႔အသတ္ျဖင့္ ျပဳမူလုပ္ေဆာင္ျခင္းႏွင့္ ပါ၀င္ေဆာင္ရြက္ရာ မွာခ်ဳပ္ခ်ယ္ တားျမစ္မႈေတြ၊ သတ္မွတ္ခ်က္ေတြကို ေကြ႕၀ိုက္ယူဆၿပီး လုပ္ေဆာင္ျခင္းႏွင့္ အရည္အ ခ်င္း ျပည့္၀သူေတြရဲ႕ စြမ္းေဆာင္ႏိုင္ရည္တို႔ေၾကာင့္သာျဖစ္တယ္။

အခ်က္အလက္ေတြကို စုေဆာင္းၿပီး ဆက္စပ္မႈရွိစြာျဖင့္ ေဘာင္အတြင္းကေနလုပ္ေဆာင္သည့္အတြက္ အထူးသျဖင့္ ပုဂၢိဳလ္ေရးဆိုင္ရာ ေနာက္ခံဘ၀ (အသက္၊ လိင္၊ လူမ်ဳိး၊ ပညာေရး၊ အိမ္ေထာင္စု ဓနပိုင္ ဆိုင္မႈ၊ အာဟာရပိုင္းဆိုင္ရာ၊ က်န္းမာေရး အစရွိသျဖင့္) အခ်က္အလက္ေတြကို ထုတ္ေဖာ္ၿပီးသားျဖစ္ တယ္။ ထိခိုက္နာက်င္ခံစားေနရသည့္ ကေလးေတြအတြက္ လႈပ္ရွားေဆာင္ရြက္မႈႏွင့္ ပံုမွန္ဘ၀အေျခ အေနထားအတိုင္း လက္တြဲပါ၀င္လာဖို႔ရာ ဆက္စပ္ေပးႏိုင္ေအာင္ စုေဆာင္းထားသည့္ အခ်က္အလက္ ေတြကို အသံုးျပဳၿပီး အေကာင္ထည္ေဖာ္ လုပ္ေဆာင္ရမွာျဖစ္တယ္။ UNICEF ႏွင့္ MICS သံုးႀကိမ္ ေျမာက္တိုင္ေအာင္ (၁၉၉၅-၁၉၉၇၊ ၁၉၉၉-၂၀၀၁ ႏွင့္ ၂၀၀၅-၂၀၀၇) ခုႏွစ္ေတြမွာ ပူးေပါင္းအေကာင္ အထည္ေဖာ္ လုပ္ေဆာင္ခဲ့တယ္။

ကမၻာ့ကုလသမဂၢ ညီလာခံမွ မသန္စြမ္းျခင္းနဲ႔သက္ဆိုင္ေသာ အေၾကာင္းျခင္းရာ သန္စြမ္းျခင္းမရွိမႈနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ၂၀၀၇ ခုႏွစ္ ညီလာခံမွ အဓိပၸါယ္ဖြင့္ဆိုသတ္မွတ္ရာမွာ မသန္စြမ္းသည့္ လူပုဂၢိဳလ္ေတြရဲ႕ အခြင့္အေရးနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး အက်ံဳး၀င္သက္ဆိုင္တာက ေရရွည္ စိတ္ပိုင္း၊ ႐ုပ္ပိုင္းဆိုင္ရာ၊ မွတ္ဥာဏ္ (သို႔) အာ႐ံုခံစားမႈအပိုင္းမွာ ထိခိုက္ၿပီး လူ႔အဖြဲ႔အစည္းအတြင္း ထဲထဲ၀င္၀င္ ပတ္သက္ႏိုင္စြမ္းမရွိပဲ အ တားအဆီးမ်ဳိးစံုနဲ႔ ရင္ဆိုင္ၾကံဳေတြ႔ေနရသူေတြကို တျခားေသာသူေတြႏွင့္ တန္းတူ အေျခခံအခြင့္အေရး ေတြ ေဆာင္က်ဥ္းေပးရမွာျဖစ္တယ္။

မန္ဇူး(ဘာသာျပန္သည္)

Reference: UNICEF
Monitoring the Situation of Children and Women
Child Disability