ကေလးအခြင့္အေရးဆိုင္ရာကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္ျခင္း (၁)

ကေလးနဲ႔ အမ်ဳိးသမီးေတြရဲ႕အေနအထားကို ေစာင့္ၾကပ္ၾကည့္ ႐ွဳျခင္း
အၾကမ္းဖက္မႈ၊ မတရား ေခါင္းပံုျဖတ္ျပဳမူျခင္း၊ ကေလး အလုပ္ သမား၊ လူကုန္ကူးသန္းေရာင္း၀ယ္ျခင္း၊ အမ်ဳိးသမီးေတြရဲ႕ လိင္ အဂၤါ အစိတ္အပိုင္းကို ျဖတ္ေတာက္ပစ္ျခင္း အစရွိတဲ့ လုပ္ ေဆာင္မႈေတြထက္ကို ပိုမိုဆိုးရြားၿပီး လည္စင္းခံေနရတဲ့ သန္း ေပါင္းမ်ားစြာေသာ ကမၻာတ၀ွမ္းမွ ကေလးငယ္ေတြကို ဒီေဘးဒု ကၡဆိုးမွ အၿပီးသတ္ကင္းေ၀း လြတ္ေျမာက္ေအာင္ စြမ္းေဆာင္ ျခင္းငွာ မစြမ္းသာဘူးျဖစ္ေနတယ္လို႔ဆိုရ မွာပဲ။ ကေလးအခြင့္ အေရး ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္မႈနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ UNICEF ရည္ ညႊန္းစံ သတ္မွတ္ခ်က္အရ ကေလးအခြင့္အေရးေတြ တည္ၿမဲရွင္သန္ဖို႔ရာအတြက္ လံုျခံဳစိတ္ခ်ရသည့္ ၀န္းက်င္တရပ္၊ ဖံြ႔ၿဖိဳးႀကီးထြားမႈ အတိုင္းအတာ ပမာဏတို႔အတြက္ အၾကမ္းဖက္မႈ၊ ေခါင္းပံုျဖတ္ အလြဲ သံုးစားျပဳမူေဆာင္ရြက္မႈ ေဘးအႏၲရာယ္မွ ကင္းေ၀းေအာင္ ကာကြယ္တုန္႔ျပန္ေပးႏိုင္ဖို႔လိုအပ္တယ္။

မိဘေဆြမ်ဳိးအသိုင္းအ၀ိုင္း အရိပ္အာ၀ါသေအာက္မွာ ေနထိုင္ျခင္းမရွိဘူး ဒါမွမဟုတ္ ပဋိပကၡဇံုအတြင္း ရပ္တည္ေနထိုင္ေနရၿပီဆိုမွေတာ့ ဒီၿခိမ္းေျခာက္မႈ အႏၲရာယ္စက္ကြင္းကေန ကေလးေတြဟာ ဘယ္ပံု နည္းနဲ႔မွ ေရွာင္လြဲလို႔ရမွာမဟုတ္ဘူး။ ကေလးအမ်ားအျပားဟာ အခြင့္အေရးေတြ ခ်ဳိးေဖာက္ဖ်က္ဆီးခံ ရျခင္းေၾကာင့္ ေသေက်ပ်က္စီးမႈႏႈန္းထားျမင့္မားလာျခင္း၊ ႐ုပ္ပိုင္းနဲ႔စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာ က်န္းမာေရးခ်ဳိ႕တဲ့ လာျခင္း၊ HIV ေရာဂါကပ္ဆိုး၊ နိမ့္က်သည့္ ပညာေရးေရခ်ိန္၊ အတင္းအဓမၼ ေရြ႕ေျပာင္းေနရာခ်ထားခံရ ျခင္း၊ အိမ္ေျခရာမဲ့ျပႆနာတို႔အျပင္ ဒီ့ထက္ဆိုးရြားမႈေတြေတာင္ ၾကံဳေတြ႔လာရႏိုင္ဖြယ္ရွိတယ္။

အခြင့္ေရးေတြ အၾကမ္းဖက္ခ်ဳိးေဖာက္ဖ်က္ဆီးခံရမႈႏႈန္းထားဟာ ပိုအျပန္႔က်ယ္လာသလို ဒီျဖစ္ရပ္ေတြ အေပၚမွာ မွတ္တမ္းမွတ္ရာေတြနဲ႔ အတိအက်ျပဳစုထားျခင္း ကင္းမဲ့ေနသည့္အျပင္ အသိအမွတ္ျပဳလက္ ခံျခင္း မရွိတဲ့အတြက္ ၾကမၼာငင္တယ္လို႔ပဲ ဆိုရမယ္နဲ႔တူတယ္။

ကေလးအခြင့္အေရး ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္မႈနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးအခ်က္အလက္ စုေဆာင္းေကာက္ယူျခင္း
ကေလးအခြင့္အေရးဆိုင္ရာ ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္မႈေတြနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး တိုးတက္ျဖစ္ထြန္းမႈရွိမရွိ၊ မွတ္ တမ္း အေထာက္အထားေတြအရ ေရွ႕ေလ်ာက္ၾကံဳေတြ႔ရမယ့္ အခက္အခဲျပႆနာႏွင့္ ကေလးအားလံုး ရဲ႕လိုအင္ဆႏၵေတြကို ကိုယ္စားျပဳေျပာဆိုမယ့္ အေျခအေနတရပ္ကို ဖန္တီးယူထားႏိုင္မွသာလွ်င္ အ ခ်က္အလက္ေတြဟာ ေကာင္းမြန္ျပည့္စံုၿပီး ကေလးေတြရဲ႕အေနအထားကို ေစာင့္ၾကည့္အကဲခတ္လို႔ရ မွာ ျဖစ္တယ္။

အစိုးရတရပ္ရဲ႕ မူ၀ါဒ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ေတြဟာ UNICEF အဓိက ဦးတည္ထားေဆာင္ရြက္သည့္ ကေလးအ ခြင့္အေရးေတြနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ က်ယ္ျပန္႔သည့္ အသိပညာေပးလုပ္ေဆာင္ျခင္း၊ တန္ဖိုးထား အသိအ မွတ္ျပဳမႈျခင္း၊ ခိုင္မာတိက်တဲ့ အခ်က္အလက္ စုေဆာင္းႏိုင္ျခင္းႏွင့္ ကေလးအခြင့္အေရးဆိုင္ရာ ကာ ကြယ္ေစာင့္ေရွာက္မႈနဲ႔ပတ္သက္တဲ့ အေသးစိတ္ ခြဲျခမ္းစိတ္ျဖာ သံုးသပ္ခ်က္ေတြအေပၚမွာ အေတာ္ ေလး ၾသဇာလႊမ္းမိုးသက္ေရာက္မႈ ရွိတယ္။

ကေလးအခြင့္အေရးဆိုင္ရာ ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္မႈနဲ႔ ပတ္သက္လုိ႔ UNICEF အခ်က္အလက္ေတြ စု စည္းရာမွာ မ်ားေျမာင္လွတဲ့ အစုအေ၀း ညႊန္ကိ္န္းေတြအေပၚ ျခံဳငံုၿပီးေကာက္ခ်က္ခ်တဲ့ နည္းလမ္းအျပင္ တျခားေသာ ရင္းျမစ္ေတြကေတာ့ လူဦးေရႏွင့္ က်န္းမာေရးဆိုင္ရာ ေကာက္ယူဆန္းစစ္ခ်က္နဲ႔ ဒီအခ်က္ အလက္ေတြဟာ အဓိကက်တဲ့ ေနရာအေတာ္မ်ားမ်ားကို ရည္ညႊန္းေဖာ္ျပသည့္အတြက္ ခိုင္လံုသည့္ စံ သတ္မွတ္ခ်က္အျဖစ္ ေကာက္ခ်က္ခ်သံုးသပ္ရျခင္းျဖစ္တယ္။

အမ်ဳိးသမီးနဲ႔ ကေလးငယ္ေတြဟာ အိမ္မွာေနထိုင္တည္းက ၾကံဳႀကိဳက္တို္င္းဆိုသလို အၾကမ္းဖက္မႈေတြ ကို ဆန္႔က်င္ကန္႔ကြက္ခဲ့ၾကၿပီး ဒီ စံျပဳေကာက္ယူထားတဲ့ ဆန္းစစ္ခ်က္ေတြဟာလည္း အိမ္တြင္းအ ၾကမ္းဖက္မႈ သေဘာသဘာ၀ကို ရည္ညႊန္းေဖာ္ျပေနသည့္အျပင္ တျခားေသာ စံျပဳသတ္မွတ္ထားၿပီး ေကာက္ယူသံုးသပ္ခ်က္ေတြျဖစ္တဲ့ ကေလးေတြရဲ႕ အေျခခံအခြင့္အေရးကို ကိုယ္စားျပဳသတ္မွတ္သည့္ ေမြးစာရင္း၊ အမည္နဲ႔ လူမ်ဳိးကေလးအလုပ္သမားေတြ ၀င္ေရာက္လုပ္ကိုင္ေနရတဲ့ လုပ္ငန္းခြင္ အမ်ဳိးအ စားနဲ႔ အလုပ္ခ်ိန္အျပင္ လုပ္အားခအေပၚ ေခါင္းပံုျဖတ္ သို႔မဟုတ္ မျဖတ္၊ အရြယ္မတိုင္မွီ အိမ္ေထာင္ ရက္သားက်သည့္ကေလး၊ အသက္ ၁၈ ႏွစ္မျပည့္မွီ လက္ထပ္ထိမ္းျမားျခင္းႏွင့္ မ အဂၤါျဖတ္ေတာက္ ခံရသည့္ အမ်ဳိးသမီးနဲ႔ သူတို႔ရဲ႕ရင္ေသြးသမီးမိန္းကေလးေတြရဲ႕ဓာတ္ပံုကို ခြင့္ျပဳခ်က္ရယူၿပီး ထုတ္ေဖာ္ ျပသခြင့္ရသည့္အတြက္ လက္ရွိအေနအထားမွ ကမၻာတ၀ွမ္းလံုးကို ပ်ံ႕ႏွံ႔သြားသြားၿပီး အမ်ဳိးသမီးေတြရဲ႕ သေဘာသဘာ၀အေပၚကိုယ္ခ်င္းစာ နားလည္မႈေတြျဖစ္ေပၚလာမွာျဖစ္တယ္။

ကိုယ္အဂၤါခ်ဳိ႕တဲ့သည့္ကေလးေတြကို MICS ကေသခ်ာအေထာက္အထားျဖင့္ ဘယ္ယဥ္ေက်းမႈနဲ႔ လူ႔အ ဖြဲ႔စည္းမွာမဆို ေမြးရာပါႏွင့္ အရြယ္ေရာက္ၿပီးမွ ကိုယ္အဂၤါခ်ဳိ႕တဲ့သူ ကေလးငယ္ေတြဟာ မ်ားေသာအား ျဖင့္ မ်က္ကြယ္ျပဳခံရျခင္းႏွင့္ အလြဲသံုးစားျပဳမူခံရမႈႏႈန္းထား ျမင့္မားလာတာကိုေတြ႔ရတယ္။ စည္းမ်ဥ္း ေတြနဲ႔ ကေလးငယ္ေတြအေပၚ ခ်မွတ္လုပ္ေဆာင္ျခင္း၊ အၾကမ္းမဖက္စည္းမ်ဥ္းစည္းကမ္းေတြနဲ႔ ကေလး ေတြကို ျပစ္ဒဏ္ေပးလုပ္ေဆာင္ေစတဲ့ အျပဳအမူေၾကာင့္ ႐ုပ္ပိုင္းဆိုင္ရာ ဆိုးဆိုး၀ါး၀ါး နာက်င္မႈေတြကိုပါ
MICS ကစုစည္းၿပီးေကာက္ယူထားတယ္။

ကေလးအခြင့္အေရးဆိုင္ရာ ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္မႈနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ အခ်က္အလက္ေတြေပၚ အေျခခံ ၿပီး သ႐ုပ္ခြဲဆန္းစစ္ျခင္း
ကေလးအခြင့္အေရးေတြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္ဖို႔ရာအတြက္ ေဒသတြင္း ကြင္းဆင္းေလ့ လာ အခ်က္အလက္ေတြ စုေဆာင္းၿပီး ဒီအခ်က္အလက္ေတြကေန ဘယ္လိုသင္ခန္းစာယူ၊ တြက္ခ်က္ မွန္းဆမႈေတြျပဳလုပ္ၿပီး မဟာဗ်ဴဟာ နည္းလမ္းက်က် လက္ေတြ႔အေကာင္ထည္ေဖာ္လုပ္ေဆာင္ဖို႔ရာအ တြက္ UNICEF ဟာအခ်က္အလက္ေတြကို ေသခ်ာဆန္းစစ္ သ႐ုပ္ခြဲၿပီးေကာက္ခ်က္ခ် လုပ္ေဆာင္တာ ျဖစ္တယ္။

UNICEF အေနနဲ႔ သုေသသန ေတြ႔ရွိခ်က္အသစ္ေတြအေပၚအၿမဲဆိုသလို ဆန္းစစ္ေ၀ဖန္ေနၿပီး ဖြ႔ံၿဖိဳး ေရး အစီအစဥ္ေတြမွာ ပူးေပါင္းလုပ္ေဆာင္ျခင္း၊ ပညာရပ္ဆိုင္ရာ အဖြဲ႔အစည္းေတြနဲ႔ ပူးတြဲလုပ္ေဆာင္ ျခင္းတို႔အျပင္ တျခားေသာ ေဒသဆိုင္ရာနဲ႔ ႏိုင္ငံတကာ အဖြဲ႔အစည္းေတြနဲ႔ပါ လက္တြဲၿပီး ကေလးေတြ ရဲ႕အခြင့္အေရးေတြကို ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္ဖို႔ရာ ဦးတည္ထားလုပ္ေဆာင္တယ္။ အခ်က္အလက္ေပၚ အေျချပဳသ႐ုပ္ခြဲဆန္းစစ္တဲ့ လက္ရွိစီမံကိန္းေတြထဲမွာ ကမၻာတ၀ွမ္းရွိ ကိုယ္အဂၤါခ်ဳိ႕တဲ့သည့္ ကေလး ေတြကို အဓိကထားေလ့လာၿပီး ႏိုင္ငံအသီးသီးကို ျဖတ္ေက်ာ္ကာ ေနရာအႏွံ႔အျပားမွာရွိတဲ့ ကိုယ္လက္ အဂၤါခ်ဳိ႕တဲ့သူေတြကို ကူညီေထာက္ပ့ံဖို႔ရာအတြက္ ခြဲျခမ္းစိတ္ျဖာျခင္း၊ ကိုယ္လက္အဂၤါခ်ဳိ႕တဲ့လာႏိုင္တဲ့ အခ်က္အလက္ေတြအေပၚ မွန္းဆတြက္ယူျခင္း စာရင္းအင္း အခ်က္အလက္ အစီရင္ခံစာေတြအရ ေဒ သတြင္းသာမက တျခားေသာႏိုင္ငံအသီးသီးမွ မ အဂၤါျဖတ္ေတာက္ဖ်က္ဆီးျခင္း ခံရသည့္ အမ်ဳိးသမီး ေတြရဲ႕ပ်ံ႕ႏွံ႔မႈႏႈန္းထားႏွင့္ ၀န္းက်င္အေျခအေနကို စံုစမ္းစစ္ေဆးရန္၊ လူမႈေရး ဆိုင္ရာအျပစ္အနာအဆာ ေတြေၾကာင့္အျပင္ တျခားေသာ အဓိကက်သည့္ ျပႆနာရပ္ေတြကို အေထာက္အထား ခိုင္လံုစြာျဖင့္ ႀကိဳးစားေဖာ္ထုတ္ၿပီး အရြယ္မတုိင္မွီ ထိမ္းျမားလက္ထပ္သည့္ အိႏၵိယႏိုင္ငံအတြင္း ျပႆနာရပ္ကို ေလ့ လာပိုင္းျဖတ္ရန္တုိ႔ျဖစ္တယ္။

ကေလးအခြင့္အေရးေတြကို ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္ဖို႔ရာအတြက္ ဆိုင္ရာအခ်က္အလက္ေတြျဖင့္ ပညာ ေပးလုပ္ေဆာင္ျခင္း
အခ်က္အလက္ေတြကို စုေဆာင္း၊ ခြဲျခမ္းစိတ္ျဖာၿပီး UNICEF အေနျဖင့္ ကေလးအခြင့္အေရးေတြကို ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္ဖို႔ရာအတြက္ နည္းလမ္းအသြယ္သြယ္ရွိတဲ့ထဲကမွ အဖြဲ႔အစည္းဆိုင္ရာ ကိုယ္စား ျပဳထုတ္ေ၀ ျဖန္႔ျဖဴးျခင္း၊ ကမၻာတ၀ွမ္းမွာရွိတဲ့ ကေလးအားလံုး ဖြံ႔ၿဖိဳးမႈလမ္းေၾကာင္းဆီသို႔ ဦးတည္သြားဖို႔ ရာအတြက္ ကိန္းဂဏာန္းဆိုင္ရာ အခ်က္အလက္တို႔ျဖင့္ ထုတ္ေ၀ျဖန္႔ျဖဴးျခင္းတို႔ျဖင့္ အသိပညာေပးလုပ္ ေဆာင္ရမွာျဖစ္တယ္။ UNICEF ရဲ႕ကေလးအခြင့္အေရးဆိုင္ရာနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္ ဖို႔ရာ ႏိုင္ငံတခုခ်င္းစီအလိုက္ ခိုင္လံုတဲ့ သတင္း အခ်က္အလက္ေတြကို စာရင္းဇယားျဖင့္ ေသခ်ာျပဳစု ထားသည့္အတြက္ ႏိုင္ငံတကာမွ လက္ေတြ႔အေကာင္အထည္ေဖာ္လုပ္ေဆာင္ရာမွာ အဆင္ေခ်ာေမြ႔ၿပီး တိုးတက္မႈလမ္းစ တစံုတရာေတာ့ ရႏို္င္ေကာင္းပါရဲ႕။

မန္ဇူး(ဘာသာျပန္သည္)

Reference: UNICEF
Childinfo
Monitoring the Situation of Children and Women
Child Protection