ေအအိုင္ဒီအက္စ္ေရာဂါျဖစ္တာ လူ႔ဂုဏ္သိကၡာကို ထိခိုက္ေစသလား

ေဒါက္တာလြဏ္းေဆြ

ျမန္မာျပည္တြင္း၌ ရွိစဥ္က တလတြင္ က်ေနာ္ တာ၀န္ခံအယ္ဒီတာအျဖစ္ လုပ္ကုိင္ေနသည့္ ျမားနတ္ ေမာင္မဂၤလာမဂၢဇင္း၌ အိပ္ခ်္အိုင္ဗီြ/ေအအိုင္ဒီအက္စ္ႏွင့္ ပတ္သက္သည့္ အယ္ဒီတာ့အာေဘာ္တခုေရး သား ျဖစ္ခဲ့သည္။ ‘အျမင္မ်ားေျပာင္းလဲေရးႏွင့္ေအအိုင္ဒီအက္စ္ေရာဂါ’ ဟူသည့္ ေခါင္းစဥ္ႏွင့္ျဖစ္သည္။ စာေပစိစစ္ေရးမွ တာ၀န္ရွိသူမ်ားက က်ေနာ္ေရးသည့္ အယ္ဒီတာ့အာေဘာ္ကို တပုဒ္လံုးခြင့္မျပဳဘဲ အ ေရးႀကီးသည့္ စာပိုဒ္တပိုဒ္ကို ဆင္ဆာျဖတ္လိုက္သည့္အတြက္ အာေဘာ္ေပ်ာက္ၿပီး ဘာဆုိလိုမွန္း မသိ ျဖစ္ခဲ့ရသည္။

က်ေနာ္ေရးခဲ့သည့္ စာသားအတိုင္း အတိအက်ကို မမွတ္မိေတာ့။ က်ေနာ္၏ အာေဘာ္မွာ အိပ္ခ်္အိုင္ဗီြပိုး ကူးစက္မႈ၊ ေအအိုင္ဒီအက္စ္ေရာဂါ ျဖစ္ပြားမႈႏႈန္းထားကို ေလ်ာ့က်ေအာင္ထိန္းခ်ဳပ္လိုလွ်င္ ေရာဂါပိုးကူး စက္ႏိုင္သည့္ လမ္းေၾကာင္းမ်ားကို ျဖတ္ေတာက္ဖို႔ ႀကိဳးစားရမည္။ အႏၱရာယ္ နည္းႏိုင္သမွ်နည္းေအာင္ အကာအကြယ္ ယူၾကဖို႔ ေဆြးေႏြးပညာေပးရမည္။ ထိုအျပင္ မူးယစ္ေဆး၀ါးသံုးစြဲမႈႏွင့္ လိင္ကိစၥအေပၚ ႐ႈ ျမင္သည့္ ျမန္မာ့လူ႔အဖြဲ႔အစည္း၏ အျမင္တခ်ဳိ႕ကိုလည္း ေျပာင္းလဲဖို႔လိုအပ္ေၾကာင္း ေရးသားခဲ့သည္။

ဥပမာအားျဖင့္ မူးယစ္ေဆး၀ါးကို အေၾကာထဲ ထိုးသြင္းရာမွတဆင့္ ကူးစက္သည့္ႏႈန္းကို ေလ်ာ့က်ေအာင္ လုပ္ေဆာင္မည္ဆိုလွ်င္ အာဏာပိုင္မ်ားအေနႏွင့္ ေရာင္း၀ယ္ေဖာက္ကားသည့္ လမ္းေၾကာင္းကို အရင္ ဆံုးျဖတ္ေတာက္ဖို႔ ႀကိဳးစားရမည္။ ေရာင္းသူရွိ၍ သံုးစြဲသူရွိေနျခင္းအေပၚ သံုးစြဲသူမ်ားကို ဖမ္းဆီး အေရး ယူေနျခင္းသည္ မွန္ကန္သည့္ နည္းလမ္းဟုတ္မဟုတ္ ျပန္လည္ သံုးသပ္သင့္သည္။ အေရးယူမည့္အစား ေဆြးေႏြးပညာေပးျခင္းျဖင့္ သံုးစြဲမႈေလ်ာ့နည္းေအာင္ လုပ္ေဆာင္ရမည္။ မသံုးစြဲရလွ်င္မေနႏိုင္၍ သံုးစြဲ ေနရသူမ်ားကိုလည္း ပုန္းလွ်ဳိးကြယ္လွ်ဳိး ျဖစ္သလို လုပ္ေနၾကမည့္အစား ေရာဂါပိုးကူးစက္မႈ ေလ်ာ့နည္း ေအာင္ တခါသံုးေဆးထိုးအပ္ေတြ သံုးစြဲဖို႔ အၾကံျပဳရမည္။ မူးယစ္ေဆး၀ါး ျဖတ္ၿပီး လူေကာင္းပကတိ ျပန္ ျဖစ္လာသူမ်ားကိုလည္း ‘ဘိန္းစား၊ ဖိုးသမား’ဟူသည့္ ေရွး႐ိုးစြဲအျမင္မ်ားႏွင့္ ၀ိုင္းပယ္မထားၾကဘဲ လူ႔အ သိုင္းအ၀ိုင္းထဲ ျပန္လည္၀င္ဆံ့လာႏိုင္ေအာင္ လက္တြဲ ေခၚေဆာင္ဖို႔အတြက္ လူတဦးခ်င္းစီ၏ အျမင္မ်ား ေျပာင္းလဲဖို႔လိုအပ္ေၾကာင္းေရးသားခဲ့သည္။

လိင္ကိစၥႏွင့္ပတ္သက္၍လည္း လူမွန္လွ်င္ ဇီ၀ကမၼေတာင္းဆိုမႈ (Physiological Demand)ရိွေၾကာင္း၊ လူတဦးႏွင့္တဦး ဇီ၀ကမၼေတာင္းဆိုမႈ မတူညီသည့္အေလ်ာက္ လိင္စိတ္ႏိုးၾကားမႈလည္း မတူညီေၾကာင္း၊ ထို႔အတြက္ လိင္ဆက္ဆံမႈအႀကိမ္ေရ အနည္းအမ်ားသည္ တဦးႏွင့္တဦး မတူညီႏိုင္သလို လိင္ဆက္ဆံ ျခင္း အေပၚလည္း ရွက္စရာအမႈကိစၥအျဖစ္ မ႐ႈျမင္ၾကေစလိုေၾကာင္း၊ ျပည့္တန္ဆာ လုပ္ငန္းမ်ားႏွင့္ ပတ္ သက္၍လည္း လံုး၀ပေပ်ာက္ေအာင္ မလုပ္ႏိုင္ဘဲ ပုန္းလွ်ဳိးကြယ္လွ်ဳိး ရွိေနမည့္အတူတူ က်န္းမာေရးစစ္ ေဆးၿပီး စနစ္တက် လုပ္ကိုင္ေစျခင္းက ေရာဂါကူးစက္မႈႏႈန္းထားကို အႀကီးအက်ယ္ က်ဆင္းေစႏိုင္ ေၾကာင္းအၾကံျပဳေရးသားခဲ့သည္။

အိပ္ခ်္အိုင္ဗီြပိုး အဓိက ကူးစက္ရာ လမ္းေၾကာင္းမ်ားသည္
(၁)အကာအကြယ္ မသံုးဘဲ လိင္ဆက္ဆံျခင္း။
(၂)ပိုးသတ္ သန္႔စင္ထားျခင္း မရွိသည့္ ေဆးထိုးအပ္၊ ေဆးထိုးႁပြန္မ်ားကို အသံုးျပဳ၍ မူးယစ္ေဆး၀ါးႏွင့္ အေၾကာေဆးမ်ားကို တေယာက္ၿပီးတေယာက္ အေၾကာထဲထိုးသြင္းျခင္း။
(၃)ေသခ်ာစြာ စမ္းသပ္ စစ္ေဆးထားျခင္း မရွိသည့္ ေသြး၊ေသြးရည္ၾကည္ႏွင့္ ေသြးတြင္ပါရွိေသာ ဓာတ္ ပစၥည္း တမ်ဳိးမ်ဳိးကို ေသြးေၾကာထဲသို႔ ေဆးထိုးအပ္၊ ပိုက္မ်ားႏွင့္ ထိုးသြင္းျခင္း။
(၄)အိပ္ခ်္အိုင္ဗီြပိုးရွိသည့္ မိခင္မွတဆင့္ ကေလးငယ္ဆီသို႔ ကိုယ္၀န္ေဆာင္ခ်ိန္၊ မီးဖြားခ်ိန္ႏွင့္ႏို႔တိုက္ ခ်ိန္မ်ားတြင္ကူးစက္ျခင္းတို႔ျဖစ္သည္။

ထိုသို႔ အဓိက ကူးစက္ႏိုင္သည့္ နည္းလမ္း(၄)ခုအနက္ လိင္ဆက္ဆံျခင္းေၾကာင့္ ကူးစက္ႏိုင္မႈ အႏၱရာယ္ (၀.၁-၁%)၊ မူးယစ္ေဆး၀ါးကို အေၾကာထဲ ထိုးသြင္းျခင္းေၾကာင့္ ကူးစက္ႏိုင္မႈ အႏၱရာယ္(၀.၅-၁%)၊ မိခင္မွ ကေလးသို႔ ကူးစက္ႏိုင္မႈ အႏၱရာယ္(၂၀-၄၀%)၊ေသြး၊ေသြးရည္ၾကည္ႏွင့္ေသြးမွ ဓာတ္ပစၥည္း တ မ်ဳိးမ်ဳိးသြင္းျခင္းျဖင့္ ကူးစက္ႏိုင္မႈ အႏၱရာယ္(၉၀%) ေက်ာ္ရွိေသာ္လည္း တကမၻာလံုးတြင္ နည္းတနည္း ခ်င္းအလိုက္ ကူးစက္ထားသည့္ အေရအတြက္တြင္မႈ လိင္ဆက္ဆံျခင္းေၾကာင့္ ကူးစက္မႈ ၈၀%၊ မူးယစ္ ေဆး၀ါးကို အေၾကာထဲထိုးသြင္းျခင္းေၾကာင့္ ကူးစက္မႈ ၉%၊ မိခင္မွ ကေလးသို႔ ကူးစက္မႈ ၈%ႏွင့္ ေသြး၊ ေသြးရည္ၾကည္ႏွင့္ ေသြးမွဓာတ္ပစၥည္း တမ်ဳိးမ်ဳိးကို သြင္းျခင္းေၾကာင့္ ကူးစက္မႈ ၃% ရွိသည္ကို ေလ့ လာစစ္တမ္းေကာက္ယူမႈမ်ားအရသိရွိရေပသည္။

အထက္ပါ အၫႊန္းကိန္းမ်ားကို သံုးသပ္ၾကည့္လွ်င္ လိင္ဆက္ဆံျခင္းႏွင့္ မူးယစ္ေဆး၀ါးကို အေၾကာထဲ ထိုးသြင္းျခင္းတို႔သည္ ကူးစက္ႏိုင္မႈအႏၱရာယ္ အနည္းဆံုးနည္းလမ္း(၂)သြယ္ ျဖစ္ၾကေသာ္လည္း ကူး စက္ထားသည့္ အေရအတြက္တြင္မူ အမ်ားဆံုးျဖစ္ေနသည္ကို ေတြ႔ရေပသည္။ ထို႔ေၾကာင့္လည္း က်ေနာ္၏ အယ္ဒီတာ့စကားတြင္ အေရအတြက္ အမ်ားဆံုးကူးစက္မႈ ျဖစ္ပြားေနသည့္ အထက္ပါနည္း လမ္း(၂)သြယ္ကို အဓိကထား ျဖတ္ေတာက္ဖို႔ အၾကံျပဳ ေရးသားခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။ စာေပစိစစ္ေရးက မူး ယစ္ေဆး၀ါးကိစၥႏွင့္ ပတ္သက္သည့္ အၾကံျပဳတင္ျပမႈကို ခြင့္ျပဳေသာ္လည္း လိင္ဆက္ဆံျခင္းဆိုင္ရာ ကိစၥရပ္မ်ားႏွင့္ပတ္သက္သည့္တင္ျပမႈမ်ားကိုမူခြင့္မျပဳခဲ့ေပ။

ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ယေန႔အခ်ိန္အထိ အာဏာပိုင္ပုဂၢိဳလ္မ်ားႏွင့္ ျပည္သူအမ်ားစုက မူးယစ္ေဆး၀ါး သံုးစြဲ မႈႏွင့္ လိင္ကိစၥအေပၚ ပြင့္လင္းသည့္ အျမင္သေဘာထားမ်ားႏွင့္ လက္ခံ႐ႈျမင္မႈ မရွိၾကေသးဘဲ မေကာင္း မႈဒုစ႐ိုက္ကိစၥ၊ ရွက္စရာ ႐ြံစရာ ကိစၥရပ္မ်ား အျဖစ္သာ ႐ႈျမင္ေနၾကဆဲ ျဖစ္သည္ကို ေတြ႔ရေပသည္။ ေအ အိုင္ဒီအက္စ္ေရာ ဂါႏွင့္ ပတ္သက္၍လည္း ‘ဘယ္သူမျပဳမိမိမႈ’ ဆိုသည့္ ေဆာင္ပုဒ္ျဖင့္ ကူးစက္ခံစားရသူ ေ၀ဒနာသည္မ်ားအေပၚ အျပစ္ဖို႔သည့္သေဘာ သတိေပးႏိႈးေဆာ္သည္မ်ားကိုသာ ေတြ႔ရေပသည္။ ‘ဘယ္သူမျပဳ မိမိမႈ’ ဟူေသာ ေဆာင္ပုဒ္သည္ မူးယစ္ေဆး၀ါးကို အေၾကာထဲထိုးသြင္းမႈေၾကာင့္ႏွင့္ လိင္ အေပ်ာ္အပါး လိုက္စားမႈေၾကာင့္ ေအအိုင္ဒီအက္စ္ေရာဂါ ကူးစက္ခံစားရသူ ေ၀ဒနာသည္မ်ားအတြက္ ဆီေလ်ာ္မႈ ရွိေကာင္းရွိမည္ ျဖစ္ေသာ္လည္း အျခားနည္းလမ္း(၂)ခုျဖင့္ အျပစ္မဲ့စြာကူးစက္ခံစားရသူ ေ၀ဒနာသည္မ်ားအတြက္မူ ရက္စက္လြန္းရာက်သည့္ ေဆာင္ပုဒ္တခု ျဖစ္ေနသည္ကို ေတြ႔ရေပသည္။

ယေန႔အခ်ိန္အခါတြင္ အိပ္ခ်္အိုင္ဗီြ/ေအအိုင္ဒီအက္စ္ ေ၀ဒနာသည္မ်ားအား လူအမ်ားစုက ၀ိုင္းပယ္ၾက သည့္ အဓိကအေၾကာင္းတရားသည္ မူးယစ္ေဆး၀ါး သံုးစြဲျခင္းႏွင့္ လိင္အေပ်ာ္အပါး လိုက္စားတို႔အေပၚ အျပစ္ျမင္သည့္ သေဘာထားေၾကာင့္ ျဖစ္သည္။ ထိုသို႔ အျပစ္ျမင္ၿပီး ရွက္စရာ၊ဂုဏ္သိကၡာက်ဆင္းစရာ ေရာဂါတခုျဖစ္ပြားသည္ဟု သေဘာထားေနၾကျခင္းျဖစ္သည္။ ထို႔ေၾကာင့္လည္း အိပ္ခ်္အိုင္ဗီြ/ေအအိုင္ဒီ အက္စ္ေ၀ဒနာသည္မ်ားႏွင့္ မပတ္သက္ခ်င္ၾကျခင္း၊ ကိုယ့္ေဆြမ်ဳိးသားခ်င္းပင္ ျဖစ္လင့္ကစား ေ၀းေ၀း ေနလိုၾကျခင္းျဖစ္သည္။

ကမၻာေပၚရွိ ဘာသာတရားႏွင့္ ယဥ္ေက်းမႈဆိုင္ရာ ႐ႈေထာင့္အျမင္အသီးသီးမွ ၾကည့္လွ်င္လည္း ထိုကိစၥ မ်ားအေပၚ အျပစ္ျမင္သည့္ သေဘာထားမ်ားရွိၾကမည္မွာ အမွန္ပင္ျဖစ္သည္။ သို႔ေသာ္ လူတဦးခ်င္းစီ၏ လူသားဆိုင္ရာ အခြင့္အေရး႐ႈေထာင့္အရ ၾကည့္လွ်င္မူ မူးယစ္ေဆး၀ါး သံုးစြဲျခင္းႏွင့္ လိင္အေပ်ာ္အပါး လိုက္စားျခင္းတို႔ကို ကိုယ္က်င့္တရား ပ်က္ျပားသည့္ ဂုဏ္သိကၡၡာက်၊အရွက္ရစရာ ကိစၥရပ္မ်ားအျဖစ္ ႐ႈ ျမင္စရာ အေၾကာင္းမရွိေပ။ေရာင္းသူ(စီးပြားရွာသူ)ႏွင့္ ၀ယ္သူ(ဆႏၵရိွသူ)ႏွစ္ဦးႏွစ္ဖက္ သေဘာတူၾကည္ ျဖဴ၍ လုပ္ၾကသည့္ ကိစၥရပ္မ်ားအျဖစ္ နားလည္ ၾကည့္ျမင္ေပး၍ ရေပသည္။ သို႔ေသာ္ ေရာဂါကူးစက္ရန္ အခြင့္အေရးမ်ားသည့္ အုပ္စု(Risk Group)မ်ားျဖစ္၍ တတ္ႏိုင္ပါက ျဖတ္ေတာက္ဖို႔၊ မဆင္ျခင္ႏိုင္၍ ျပဳ လုပ္ပါကအကာအကြယ္ယူၾကဖို႔တိုက္တြန္းသတိေပးရေပမည္။

ေအအိုင္ဒီအက္စ္ေရာဂါ ျဖစ္ပြားႏိုင္သည့္ အျပဳအမူ ပိုင္းဆိုင္ရာႏွင့္ ပတ္သက္၍ သုေတသန ျပဳလုပ္ေနသူ ေဒါက္တာခင္ေမာင္လြင္(လမ္းမေတာ္)က ‘ပုထုဇဥ္ေတြဟာ ကာမဘံုလူသားေတြပါ။ကာမဂုဏ္အာ႐ံုေတြ ကို ႏွစ္ႏွစ္ၿခိဳက္ၿခိဳက္ လိုက္စားသူေတြပါ။ ………. ခက္တာက တဏွာနဲ႔ ကိုယ္အခ်င္းခ်င္း သူကပိုဆိုး တယ္လို႔ လက္ညႇိဳးထိုး အျပစ္တင္တတ္တဲ့ လူ႔သဘာ၀ပါပဲ။ ဒုကၡေရာက္သူကို အျပစ္ပံုခ်တာမ်ဳိးေတြဟာ ေအအိုင္ဒီအက္စ္ကိစၥမွာ မူးယစ္ေဆး၀ါးထက္ ပိုၿပီးသိသာထင္ရွားလာပါတယ္။ မေကာင္းမႈျပဳတဲ့ သူေတြ ကိုယ္ျဖစ္ကိုယ္ခံ။ေအအိုင္ဒီအက္စ္ ေ၀ဒနာရွင္ေတြကို လူ႔အသိုက္အ၀န္းနဲ႔ ေ၀းရာပို႔ထားရမယ္ဆိုတဲ့စိတ္ ကူးေတြ လႊမ္းမိုးခဲ့ဖူးပါတယ္။ဒါေတြဟာ အိပ္ခ်္အိုင္ဗီြျပႆနာ ႀကီးထြားေစတဲ့ အေၾကာင္းရင္းပါပဲ’ဟု လိင္ ကိစၥႏွင့္ ပတ္သက္၍ အျပစ္ျမင္တတ္ၾကပံုကို သူ၏ေဆာင္းပါးတြင္ ထိုသို႔ ထည့္သြင္း ေရးသားခဲ့သည္။

အခ်ဳပ္အားျဖင့္ ဆိုရလွ်င္ အိပ္ခ်္အိုင္ဗီြ/ေအအိုင္ဒီအက္စ္ ေ၀ဒနာသည္မ်ားကို လူ႔အသိုင္းအ၀ိုင္းက ပစ္ ပယ္ၾကျခင္းသည္ ဂုဏ္သိကၡာက် အရွက္ရစရာ ေရာဂါျဖစ္ေနသူမ်ားဟု ႐ႈျမင္မႈေၾကာင့္ အဓိကျဖစ္သည္ ကိုေတြ႔ ျမင္ႏိုင္ေပသည္။ ထိုသို႔ ႐ႈျမင္ၾကျခင္းသည္ မိမိတို႔ ယံုၾကည္ကိုးကြယ္ရာ ဘာသာတရား၊ လက္ခံ ရာ က်င့္သံုးရာ ယဥ္ေက်းမႈ ဓေလ့ထံုးစံမ်ား၏ ၾသဇာလႊမ္းမိုးမႈမ်ားႏွင့္လည္း မ်ားစြာ သက္ဆိုင္ေနသည္ ကို ေတြ႔ရေပသည္။ ထိုသို႔မဟုတ္ဘဲ လူသားဆိုင္ရာ အခြင့္အေရး႐ႈေထာင့္မွ ေျပာင္းလဲၾကည့္ျမင္ေပး လွ်င္မႈ ထိုေ၀ဒနာသည္မ်ားကို အသက္အႏၱရာယ္ရွိသည့္ ကူးစက္ေရာဂါ ခံစားရသူမ်ား အျဖစ္သာ႐ိုး႐ိုး ရွင္းရွင္း ႐ႈျမင္ႏိုင္မည္ ျဖစ္ေပသည္။ ထိုအခါ ေ၀ဒနာသည္မ်ားကို ၀ိုင္းပယ္ဖို႔ မစဥ္းစားၾကေတာ့ဘဲ ကူညီ ေဖးမခ်င္စိတ္မ်ား ျဖစ္ေပၚလာေပမည္။ ထိုသို႔ အျပစ္မျမင္ ခ်စ္ခင္ၾကင္နာသည့္ စိတ္ဓာတ္မ်ားျဖင့္သာ အိပ္ခ်္အိုင္ဗီြ/ေအအိုင္ဒီအက္စ္ေရာဂါ ကူးစက္ျပန္႔ပြားမႈ ႏႈန္းထားကို က်ဆင္းေအာင္ လုပ္ေဆာင္ႏိုင္မည္ ျဖစ္သည့္အတြက္ ‘ေအအိုင္ဒီအက္စ္ ၾကံဳေတြ႔သူ၊ စာနာၾကည္ျဖဴ လက္တြဲကူ’ ဟူေသာ ေဆာင္ပုဒ္အတိုင္း က်င့္ၾကံႏိုင္ၾကဖို႔တိုက္တြန္းႏိႈးေဆာ္လိုက္ရပါသည္။

ေဒါက္တာလြဏ္းေဆြ